Protein Ne İşe Yarar Proteinler, amino asitlerin zincir halinde birleştirilmesiyle meydana gelen karmaşık ve organik bileşiklerdir. Amino asitler, belirli tür, sayıda ve diziliş sırasına göre kovalent bağlarla birbirlerine bağlanarak proteinleri oluştururlar. Proteinler, polimer yapıda olan amino asitlerdir. Her proteinin kendine özgü özelliklere sahip olmasının nedeni, amino asitlerin dizilim sırasıdır. Organizmalardaki proteinlerin oluşumunda en önemli 20 amino asit bulunmaktadır. Yunanca birinci dereceden önemli anlamına gelen "prota" kelimesinden türemiş olan protein, organizmanın en önemli yapı taşıdır. 1838 yılında Jöns Jakob Berzelius, protein bileşiklerini ilk kez tanımlamıştır. Ancak, 1926 yılına kadar proteinin organizmalar için ne kadar büyük bir önem taşıdığı bilim dünyası tarafından tam olarak anlaşılamamıştır. Organizmanın bütün hücrelerinin içeriğinde protein bulunur ve ayrıca protein, bütün biyolojik olayların da yapı taşıdır. Proteinlerin Fonksiyonları Yetişkin bir insanın günlük kilo başına 1 gram protein alması gerekmektedir. Gelişimin ve büyümenin çok hızlı olduğu genç yaşlarda bu oran 3 grama kadar çıkabilmektedir. Kansızlık, ateşli hastalıklar, ameliyat, tiroit bezinin fazla çalışması, gebelik gibi istisnai durumlarda da bir günde alınması gereken protein miktarı artabilir. Vücudumuz tarafından rahat sindirilen, gerektiğinde başka proteinlere çevrilebilen proteinler, kaliteli protein olarak adlandırılır ve vücudumuzun bu proteinlerden yararlanabilme derecesi de proteinin kalitesine bağlıdır. Kayıpsız kullanılıp da vücudumuzun dışarıdan alması gereken bütün amino asitleri içeren proteinlere ise örnek protein denir. Bebekler için anne sütü örnek proteindir. Yetişkinlerin tüketebileceği örnek protein ise yumurta sarısıdır. Proteinin %50'si karbondan, diğer %50'lik kısmı ise azot, oksijen, hidrojen ve kükürtten oluşur. Büyük moleküllü bileşik olan proteinlerin temel molekülleri amino asitlerden oluşur. Proteinlerin Yapıları
Ekstra Bilgiler ve Protein Çeşitleri Proteinler, hücrelerin yapı taşlarıdır ve birçok biyolojik süreçte yer alırlar. Kas kasılmasından, enzim aktivitesine, hormon üretiminden, bağışıklık sisteminin fonksiyonlarına kadar geniş bir yelpazede görev alırlar. Ayrıca, proteinlerin yetersiz alımı çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir, bu da onların ne kadar önemli olduğunu bir kez daha vurgular. Proteinler, hayvansal ve bitkisel kaynaklardan elde edilebilir. Hayvansal kaynaklar arasında et, balık, süt ve süt ürünleri; bitkisel kaynaklar arasında ise baklagiller, tahıllar, tohumlar ve kabuklu yemişler bulunur. Her iki kaynak da farklı amino asit profillerine sahiptir ve dengeli bir diyet için her ikisinin de tüketilmesi önerilir. |