Oksijen Ne İşe Yarar?

Oksijen, vücutta hücrelerin yaşamsal süreçleri açısından gereken enerjinin üretiminde kritik bir rol oynar. Vücudumuzun enerji üretmesi için oksijene ihtiyacı vardır. Enerji; kimyasal formda genellikle ATP (Adenozin Trifosfat) molekülü şeklinde üretilir ve depolanır. ATP kullanıldığında ısı enerjisi ortaya çıkar ve bu süreç ATP'nin ADP'ye (Adenozin Difosfat) dönüşmesini sağlar. Açığa çıkan enerji, vücuttaki kimyasal reaksiyonların beslenmesinde kullanılır. Vücudun ATP üretebilmek için oksijene ihtiyacı vardır.

Nefesle akciğerlere taşınan oksijen, burada kana geçer. Kırmızı kan hücreleri aracılığıyla vücuttaki tüm dokulara taşınır. Hücrelere giren oksijen, mitokondri denen enerji santrallerine ulaşır. Mitokondri içinde oksijen, elektron taşıma zincirinin bir halkası olur. Bu zincir, kimyasallardan oluşan bir montaj hattına benzer. Oksijen, bu hat üzerinde elektrik yükünün aktarılmasını sağlar. Elektrik yükünün hareketi güç üretir ve bu güç, ADP'ye bir fosfat molekülü ekleyerek tekrar ATP'ye dönüşmesini sağlar. Bu süreç, vücudun enerji ihtiyacını karşılar. Normalde vücuttaki oksijenin %90'ından fazlası bu amaçla kullanılır.

Kimyasalların bir kısmı bu sürecin engellenmesine neden olur ve zehir olarak adlandırılır. Elektron taşıma zincirini yavaşlatan ve kırmızı kan hücrelerine oksijen yüklenmesine engel olan karbonmonoksit, bu tür kimyasallar arasında yer alır. Karbonmonoksit zehirlenmesiyle oluşan ölümler hızlı gelişir. Hücrelere oksijen dağılımının aksaması, hücre ölümüne yol açar. Vücudun yeteri kadar oksijen alamaması ya da aldığı oksijeni kullanamaması, zihinsel faaliyetlerde düşme ve fiziksel olarak kasların iş görememesi gibi sonuçlara yol açar.

Vücut, aldığı oksijen miktarını artırarak daha fazla enerji üretebilir. Oksijenin fazla olması, vücudun daha iyi çalışmasını sağlar. Böylece enerjik ve tutkulu bir yaşam sürdürülebilir. Solunumla vücuda giren oksijen, akciğerlerde hava keseciği ve kılcal damarlar arasında bulunan zara ulaşır ve kanla temas eder. Bir kısmı kanda erir, çoğunluğu alyuvarlardaki hemoglobin adlı proteinle taşınır. Bu mekanizmanın bozulmaması gerekir. Dolaşımın düzenli olması, vücudun oksijenden gerektiği kadar enerji üretmesini sağlar. Vücuttaki oksijen miktarı, dar aralıktaki sabit değerler arasında tutulur. Bu durum, solunum ve dolaşım sistemlerinin mekanizmaları doğrultusunda işler. Solunum ritmi ve akciğerlerdeki kan akış hızı sinirsel merkezler tarafından idare edilir. Dokulara giden oksijen azaldığında, oksijen yetersizliği (hipoksi) ortaya çıkar. Hipoksi süresinin uzaması, vücudun sağlığını olumsuz etkiler. Bu durumda vücuda hava veya doğrudan oksijen solutulmalıdır. Oksijen tedavisi, normal basınçlı veya yüksek basınçlı şekilde uygulanabilir. Kişi, normal basınçlı tedavide hava soluyormuş gibi oksijen solur. Yüksek basınçlı tedavide ise kişi, atmosfer basıncının üzerinde olan basınçla oksijen solur.

Oksijenin vücudumuz için neden önemli olduğunu açıkladık. Oksijenin yaşamımız için önemi büyüktür. Oksijen olmazsa vücudumuz enerji üretemez ve enerji olmadığında yaşam son bulur. Bu nedenle oksijen, hayati bir öneme sahiptir ve vücudun sağlıklı bir şekilde işlev göstermesi için gereklidir.